Veelgestelde vragen Duurzame Daken en Gevels 

Algemene informatie

• Wat is een groen dak?

  Een groendak is een plat of hellend dak, begroeid met beplanting. Dit kunnen sedumplanten zijn en ook (inheemse) kruiden, grassen en bloemen.

• Wat is een blauw dak?

  Een blauw dak is een dak waarop tijdelijk een laag regenwater kan staan. Dit zorgt ervoor dat het riool bij een regenbui minder wordt belast. In dit soort daken kan onderscheid worden gemaakt tussen statische blauwe daken en dynamische blauwe daken.

• Wat is een geel dak?

  Een geel dak is een dak waarop duurzame energie wordt opgewekt. In theorie zou je alle hernieuwbare energiebronnen, wind, water en zon op je dak kunnen integreren. Maar de meest benutte bron van energie op daken is vooralsnog de zon.

• Wat is een rood dak?

  Rode daken zijn bedoeld voor sociale activiteiten. Het zijn plekken waar mensen bij elkaar komen, zoals een speeltuin, sportlocatie of een terras. Ook daktuinen en dakparken zijn voorbeelden van rode daken (gecombineerd met groen).

• Relevante publicaties

  De NMU is betrokken bij het Nationaal Dakenplan, een samenwerking tussen bedrijven, overheid en maatschappelijke organisaties.

  Op www.dakenplan.nl is een kennisbank met veel informatie, waaronder: 

  • Handreiking groen-gele daken 

  • Handreiking blauw-groene daken 

  • Handreiking Natuurdaken 

  • Handreiking gebruiksdaken 

  • Facts and Values Multifunctionele Daken 

• Welke typen groendaken zijn er?

  Er zijn verschillende soorten groendaken. Het meest voorkomend is een sedumdak. Sedum zijn kleine vetplantjes: rotsplantjes die goed tegen extreme weersomstandigheden kunnen. Het is ook mogelijk om een inheems bloemendak aan te leggen. Dat betekent dat de plantsoorten op het dak allemaal van nature in Nederland voorkomen; dat vinden insecten en vlinders en vogels fijn. Goed voor de biodiversiteit dus.

  Een sedumdak is meestal wat lichter en kan beter tegen langere periodes van droogte. Handig dus voor op een dak dat niet zo veel gewicht aan kan, of waar je niet makkelijk water kan geven.

  Intensieve groendaken zijn vergelijkbaar met tuinen, er zijn ook struiken en zelfs bomen op dit soort daken. Dit vraagt wel meer van het draagvermogen van het dak.

• Waar let ik op bij de duurzame keuze voor een groendak?

  Als je net als wij duurzaamheid belangrijk vindt, let dan op onderstaande aspecten bij het maken van je keuze.

  • Gezond bodemleven: kies liever voor natuurlijk substraat dan voor mineraalwol
  • Kies voor lage CO2 uitstoot: mineraalwol wordt gemaakt door vulkanisch gesteende basalt of gerecyclede grondstoffen te verhitten tot 1.500 graden
  • Variëteit aan beplanting: kies liever voor meer soorten dan minder
  • Inheemse beplanting: kies liever voor inheemse beplanting
  • Integratie met zonnepanelen: kies voor hogere opbrengst van je zonnepanelen door ze te koelen met groen; dit biedt ook de mogelijkheid meer variëteit in beplanting aan te leggen: zon- en schaduwminnende plantjes
  • Biodiversiteit: kies voor een speciaal hoekje met stenen, hout, zand, takken. Fijn voor insecten, vlinders ed.
  • Ecologische teelt: kies voor een producent die geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt
  • Biobased: kies voor een producent die werkt met natuurlijke, hernieuwbare materialen zoals wilgentenen, kurk, hennepdoek en schapenwol in plaats van plastics
  • Pluggen: kies voor sedumpluggen (stekjes) op een laag substraat in plaats van matten of trays; dit scheelt ruimte in de productie. Dit kan niet op minerale wol.

Aanleg

• Op welk dak kun je een duurzaam dak aanleggen?

  Op het dak van je huis, van je appartementencomplex. Op een uitbouw, garage, schuurtje, tuinhuisje. Maar ook op de overkapping van een parkeerplaats. Het dak hoeft niet perse plat te zijn. Ook op een hellend dak, of zelfs een puntdak kan groen aangebracht worden. Wel moet je dak sterk genoeg zijn en moet de dakbedekking in goede staat zijn.

• Kan een groendak op een dak waar geen zon komt?

  Een groendak heeft minimaal drie uur per dag zon- of daglicht nodig. Ligt het dak tussen hogere gebouwen of staat er een hoge boom, dan is het niet mogelijk om een sedum- of bloemendak aan te leggen.

• Wat is een geschikte hellingshoek?

  Heb je een schuin dak? Ook dan kun je een groen dak aanleggen. Tot een hellingshoek van 35 graden kun je makkelijk sedum aanleggen. Is je dak nog schuiner, dan moeten er speciale verankeringen aangebracht worden.  Bedenk ook dat je ervoor kunt kiezen om de zuidzijde van een dak te benutten voor opwek duurzame energie (zonnepanelen) en de noordkant voor groen.

• Kan ik een groendak zelf aanleggen?

  Jazeker! Leveranciers die dit aanbieden geven uitgebreide instructies of een handleiding mee. Als je een bloemendak zelf aan wil leggen hoef je de bloemen niet zelf in te zaaien. Deze zijn al in het substraat ingezaaid.

• Wanneer kan ik het beste een groendak aanleggen?

  Het najaar is het beste moment om een groendak aan te leggen, zeker als het om een bloemendak gaat. De zaden kunnen zich goed nestelen in het substraat en er is ruim voldoende water in de winter waardoor de zaden in het voorjaar kunnen ontkiemen.

  Aanleg van een sedumdak is in principe in ieder seizoen mogelijk. Toch zijn de herfst en lente het meest geschikt. Dit zijn namelijk de beste seizoenen voor plantengroei.

Draagkracht en staat van het dak

• Is mijn dak sterk genoeg?

  Het is belangrijk te weten welk gewicht je dak aan kan. Hier is een aantal stelregels voor.

  1. Vervang grind door groen

  Er is een simpele stelregel: Als er nu grind op je dak ligt, kan het dak minimaal 50 kg/m2 dragen. Dat is een voorzichtige schatting want vaak is de grindlaag wel 3 a 4 cm dik, wat (vuistregel: 1 cm grindlaag weegt 20 kg/m2) het gewicht brengt op ongeveer 70  kg/m2.

  Let wel op het volgende: Het is belangrijk te weten dat het grind dat je verwijdert, diende als ballast voor de dakbedekking. Indien de dakbedekking losliggend is, moet het groendak dat je plaatst minimaal hetzelfde gewicht hebben als het verwijderde grind, zodat de dakbedekking niet kan wegwaaien. Hierbij moet je rekenen met het droge gewicht van het groendak.

  Rekenvoorbeeld: Stel dat het groendak 80 kg per m2 weegt (nat) dan is dat vaak 40 kg droog. Het grind is vaak 4 cm dik op het dak en weegt dan ca 65 kg per m2. Dus dan moet het groendak ook 65 kg droog gewicht hebben om te dienen als ballast, dat is vaak 130 kg nat. En op dat gewicht zijn de meeste schuurdaken niet berekend.

  Wanneer het gaat om een prefab schuurtje of aanbouw achter het huis is grind ook wel toegepast zodat de dakbedekking niet vastgelijmd hoeft te worden, dit was voor de bouwer een besparing. Als het dak dan niet hoger is dan 4 meter en niet vol op de wind ligt is groen voor grind vaak wel mogelijk. Aandachtspunt is hierbij vooral een grindstrook van 30 cm rondom het groendak aan te brengen zodat hier de meeste wind opgevangen kan worden.

  2. Bereken het zelf

  In geval je een houten dakconstructie hebt en deze kunt zien, kun je met onderstaande informatie (afkomstig van de website groendaken.net)  zelf een inschatting maken:

  Minimale balkmaat overspanning van (muur tot muur ) om een groendak te kunnen dragen:

  • 2 meter overspanning  > 3,8 cm dik  en 14,5 cm hoog
  • 2,5 meter overspanning > 5,8 cm dik en 14,5 cm hoog
  • 3 meter overspanning >  5,8 cm dik en 17 cm hoog
  • 3,5 meter overspanning > 5,8 cm dik en 19,50   cm hoog

  Citaat: “Hierbij gaan wij ervan uit dat er nog dakplaten op de balken liggen van ca 18 mm en dakbedekking. De hart op hart afstand tussen de balken mag maximaal 61 cm zijn. Uitgaande van bovenstaande kan een dak veelal 65 kg permanent gewicht dragen per m2. Echter kunnen hier geen rechten aan ontleend worden en is een advies van een constructeur of aannemer altijd aan te bevelen om 100 % zeker te zijn. Veelal staat de draagkracht ook genoemd op bouwtekening, deze zijn vaak nog opvraagbaar bij het gemeente archief.”

  3. Advies leverancier

  Aanbieders van duurzame daken bieden overigens vaak de service om de draagkracht in te schatten/te berekenen.

  4. Constructieberekening

  Wil je nog meer zekerheid, schakel dan constructieberekenaar in. Je kunt constructietekeningen bij bouwer of gemeente opvragen. Als je deze via de mail deelt met een adviseur die op basis daarvan een oordeel kan vellen, liggen de kosten rond de € 400.  Sommige gemeenten vergoeden deze kosten bij een aanvraag voor een groendak. Zie overzicht subsidies.

  Twijfel je toch of zijn je balken niet zichtbaar dan kun je een constructeur of ingenieursbureau vragen om een dakscan te doen. Ze kunnen dan middels scanapparatuur zonder sloopwerk uw dak scannen om er achter te komen hoe dik de balken zijn en wat ze kunnen dragen.

  Zie ook hier meer informatie over dakconstructies.

• Is de staat van mijn dak in orde?

  Voordat je je dak voorziet van groen, is het belangrijk zeker te weten dat je dak in goede staat is.

  Gemiddeld gaat een bitumen dakbedekking zo’n 20 a 25 jaar mee. Stelregel is dat een dakbedekking die niet ouder is dan 8 jaar, in voldoende goede staat is om te beleggen met groen. Tussen 8 en 10 jaar is een twijfelgeval. Maar bij een leeftijd van ouder dan 10 jaar, is het sowieso verstandig een inspectie te laten uitvoeren. Dakdekkers kunnen deze controle uitvoeren.

  Wanneer je te horen krijgt dat je je dak moet laten repareren of vervangen om er een groen dak op te kunnen leggen, is dit uiteraard een tegenvaller. Maar wel echt verstandig om te doen.

  Het goede nieuws is dat het nieuwe dak onder een laag groen twee keer zo lang meegaat als een nieuw dak. Een nieuw bitumendak wordt namelijk aan UV straling en temperatuurverschillen blootgesteld wat kan leiden tot scheurtjes en uiteindelijk lekkages.

  In het document ‘Staat van het dak’ ziet u voorbeelden van daken die ‘niet in orde’ zijn, en daken die ‘wel in orde’ zijn. Hopelijk helpt dit u om zelf alvast een kijkje te nemen.

• Beschadigt een groen dak mijn dak op de lange termijn?

  Nee, een groen dak beschermt je dak juist. Zeker als je met een groen dak je nieuw bitumen of EPDM onttrekt aan de zonnestralen, geldt dit. De schommelingen in temperatuur zorgen ervoor dat het dak op den duur veroudert. Overdag zet het uit en ‘s nachts krimpt het weer. Dit zorgt over de jaren heen voor scheurtjes. Het groendak zorgt ervoor dat deze schommeling kleiner wordt omdat de temperatuur constanter blijft.

  Wel is het zo dat als je bitumen dak al wat ouder is en het effect van UV straling al in werking is gezet, dit proces niet te stoppen is door een laag groen erop.

Opbouw dak

• Hoe ziet de laag onder de planten/bloemen eruit?

  1. Wortelwerende laag
     Eerst wordt er een waterdichte en wortelwerende laag gelegd. De wortelwerende laag is vooral belangrijk op een bitumen dak, een EPDM dakbedekking is van zichzelf al wortelwerend.
  2. Drainagelaag
     Bovenop de wortelwerende laag komt een drainagelaag. Hier wordt overtollig water afgevoerd. Ook langs de dakrand wordt soms een grondlaag aangelegd voor afvoer water.
  3. Filterdoek
     Op de drainagelaag komt een filterdoek. Dit scheidt de groeilaag van de drainagelaag.
  4. Substraatlaag
     Daarbovenop de groeilaag, ook wel substraatlaag genoemd. Deze laag kan bestaan uit verschillende materialen: Natuurlijk substraat (lava, aarde), Mineraalwol of Schapenwol.
  5. De groeilaag
     Bloemen of sedumplanten. Sedum in rollen, trays, of in substraat geplant als pluggen (stekjes). Bloemendaken ontstaan uit zaden vermengd in het substraat.

  Wanneer je kiest voor sedumplanten in kunststof cassettes, is bovenbeschreven opbouw niet nodig.

• Van welk materiaal zijn de verschillende lagen onder de planten gemaakt?

  De materialen voor de verschillende bescherm- en drainagelagen worden meestal gemaakt van kunststof. Het substraat kan gemaakt zijn van mineraalwol of los substraat (wat bestaat uit aarde vermengd met lava of gerecycleld materiaal zoals dakpannen).

  Het is ook mogelijk om een biobased duurzaam dak aan te laten leggen: met materialen die natuurlijk en volledig hernieuwbaar zijn zoals wilgentenen, kurk, hennepdoek en schapenwol.

Onderhoud

• Kun je over een sedum dak lopen?

  Ja dat is geen probleem. Alleen als je heel vaak op dezelfde plek komt, bijvoorbeeld om te zonnen, dan krijg je op die plek een probleem.

• Hoe ziet het onderhoud van een groen dak eruit?

  Leveranciers adviseren twee keer per jaar onderhoud uit te voeren aan het dak. Dit betekent dat je de hemelwaterafvoer controleert zodat hij schoon is en het water weg kan. Wanneer je een sedumdak op mineraalwol hebt, is het aan te raden om je dak te bemesten. Bij een dikkere substraatlaag met gezond bodemleven is bemesten niet nodig.

  Haal ook ongewenste vegetatie (onkruid) eruit. Dit is over het algemeen niet veel, omdat substraat een voedingsarme bodem is waar lang niet al het onkruid op kan groeien.

• Hoe lang kan sedum zonder water?

  Dat hangt af van het type groendak en de dikte van de substraatlaag. De ene substraatlaag heeft een grotere waterbergende capaciteit dan de andere. Sedumdaken kunnen van nature iets langer een droge periode aan dan een bloemendak. Over het algemeen geldt dat een groendak twee tot drie weken zonder water kan, daarna is het advies om water te geven.

• Kan ik het onderhoud uitbesteden?

  Dat kan zeker.

Waterberging

• Hoe werkt de waterberging van een groen dak?

  Hoe dikker de laag substraat op je dak, hoe meer water je kan vasthouden, bergen. Met een groen-blauw dak kun je zo tussen de 60 en 150 liter water per m2 bergen. Waterberging boven de 100 liter water per m2 is met name bij nieuwbouw te realiseren, omdat er dan bij de bouw rekening gehouden kan worden met het gewicht. Een sedumdak bergt het minste water, namelijk ongeveer 30 liter water per m2. Wil je meer waterberging, dan moet het waterbergend pakket dikker worden aangelegd. Eveneens kun je middels het aanleggen van een drainagelaag extra water vasthouden.

  Extra waterberging zorgt ook voor een extra buffer in de hete droge zomers. Daarnaast zorgt extra water op je dak ook voor meer verkoeling, omdat er langer/meer water kan verdampen.

• Waar is waterberging het meest gewenst?

  Op het dak van je huis, van je appartementencomplex. Op een uitbouw, garage, schuurtje, tuinhuisje. Maar ook op de overkapping van een parkeerplaats. Het dak hoeft niet perse plat te zijn. Ook op een hellend dak, of zelfs een puntdak kan groen aangebracht worden.

Isolatie

• Is een groendak isolerend?

  De aanleg van een groendak kan niet gezien worden als vervanging van goede dakisolatie. De begroeiing kan in de zomer wel bijdragen aan verkoeling vwian de ruimte onder het dak. Deze kan tot wel 7 a 8 ⁰C koeler blijven. Op warme dagen verdampt het geabsorbeerde water van het groendak wat voor de verkoeling zorgt.

  Voor de koudere periodes is het belangrijk om ook een goed isolerende laag aan te brengen op je dak.

• Is dakisolatie van buitenaf samen met een groendak mogelijk?

  Ja. Aandachtspunt is wel dat de isolatielaag het gewicht van het groendak moet kunnen dragen. Het kan wel, maar de keuze in isolatiemateriaal is beperkt.

Levensduur dak

• Gaat mijn dak langer mee?

  Of een dak langer meegaat als het begroend is, ligt er maar net aan van wat voor dakbedekking er sprake is. Een bestaande dakbedekking ouder dan 10 jaar die wordt voorzien van een groendak, gaat niet langer mee omdat het verouderingseffect door uv-stralen en thermische invloeden al in gang is gezet. Een nieuwe, bitumineuze dakbedekking gaat normaliter gemiddeld 20 tot 25 jaar mee. Een groendak verdubbelt de levensduur hier wél, tot maximaal 40 à 50 jaar. De levensduur van een EPDM-dak (dakrubber), dat zonder groendak een levensduur heeft van 60 jaar, wordt dankzij een groendak verlengd tot 90 jaar. Bron: www.duurzaamgebouwd.nl

• Hoe lang blijft een groendak goed?

  Als er goed wordt gezorgd voor het groen dak (onderhoud beperkt zich tot één a twee keer per jaar bemesten), kan het groen dak heel lang meegaan. Groene daken aangelegd in de jaren 70 doen het nog steeds. Dus zo’n 40 a 50 jaar halen de groene daken zeker.