Rood wint van groen in ontwerp-Omgevingsvisie
januari 22, 2020
Rood wint van groen in ontwerp-Omgevingsvisie
De provinciale Omgevingsvisie en Omgevingsverordening bepalen voor de komende 10 jaar het provinciale beleid. De Utrechtse natuur- en milieuorganisaties, waaronder de NMU, constateren in het eerste concept-ontwerp een gebrek aan ambitie rond natuur en landschap, maar ook rond circulaire economie. Gelukkig is er nog volop gelegenheid om dit te repareren. De hoge ambities rond duurzame energie vormen een goed begin.
De organisaties (IVN Utrecht, Landschap Erfgoed Utrecht, Natuur en Milieufederatie Utrecht, Natuurmonumenten en Utrechts Landschap) stellen dat duurzaamheid, gezondheid en groen terecht belangrijke uitgangspunten zijn in de omgevingsvisie en -verordening. Ook de inwoners van Utrecht hebben in enquêtes aangegeven natuur het belangrijkste thema te vinden en zich zorgen te maken over het landschap.
Weinig ambities voor natuur en landschap
De natuur- en milieuorganisaties stellen vast dat de provinciale ambities voor woningbouw, mobiliteit, werkgelegenheid en duurzame energie groot zijn. Helaas verdwijnen die grote ambities als het om natuur en landschap gaat, terwijl die toch veel aandacht vragen. Ook hier wordt klimaatverandering merkbaar, verdwijnen steeds meer plant- en diersoorten en is de stikstofuitstoot veel te hoog. Dus zijn investeringen in de kwaliteit van bestaande natuur, de uitbreiding van het natuuroppervlak en verbetering van het landschap hard nodig. De provincie mag dan ook meer ambitie tonen voor realisatie van natuur in de Groene contour, versterking van het Natuurnetwerk, realisatie van Robuuste verbindingen, versterking van de weidevogelgebieden, landschap en groene recreatiegebieden rondom de steden.
Natuuroffensief nodig
Kortom, net als voor andere thema’s moeten we ook voor de natuur ‘in de aanval’. Dat kan bijvoorbeeld door in de visie en de verordening vast te leggen dat tegenover elke investering in meer ‘rood’ (bouw van woningen en bedrijven) ook een investering in meer groen moet staan. Op die manier gaan de ontwikkelingen van rood en groen gelijk op.
Overigens zijn de organisaties blij dat de Robuuste natuurverbinding in Utrecht West weer op de kaart staat. De verbinding tussen de Heuvelrug en de Veluwe is dan juist weer uit de stukken verdwenen. Terwijl die verbinding juist zo logisch en wenselijk is om de natuur te laten overleven.
Alleen bouwen als het gezonder en groener wordt
De Omgevingswet wil o.a. een gezonde leefomgeving en omgevingskwaliteit bereiken en behouden. Daarom vinden de natuur- en milieuorganisaties het van groot belang dat gezondheid en duurzaamheid bij elke ontwikkeling eisen zijn. Nieuwe bouwprojecten kunnen dan alleen doorgaan als ze bijdragen aan groene steden en dorpen. Dat wil zeggen: als ze klimaatbestendig, energieneutraal, natuurinclusief zijn en onderdeel van een circulaire economie. Ook dit laatste thema komt er in de Omgevingsvisie bekaaid vanaf. Wil de provincie Utrecht een circulaire topregio worden, dan moet dit thema een prominentere plek krijgen.
De organisaties adviseren om al deze uitgangspunten veel sterker te verankeren in de omgevingsverordening, zodat ze ook doorwerken naar de gemeenten. Ook het gelijk opgaan van investeringen in rood en groen moet worden verankerd.
Niet bouwen in het Natuurnetwerk
Nieuwe bebouwing past niet in het Natuurnetwerk. We weten dat dit uiteindelijk niet tot natuurwinst leidt, omdat de ‘plussen’ en ‘minnen’ van bouwen in de natuur niet goed in beeld te brengen zijn. We weten inmiddels dat de huidige benadering ten koste gaat van natuur en gezien de kwetsbaarheid van de natuur is dat geen optie meer. Dat biedt overigens ook de gewenste duidelijkheid in toetsing van plannen.
Duurzame energie vraagt om robuuste natuur
Het is belangrijk dat er ruimte komt voor het opwekken van duurzame energie. De organisaties zijn dan ook tevreden over de hoge ambities op dit thema. Ze zien kansen om een koppeling te maken tussen natuur en energie, maar dan moet er wel een zeer robuust Natuurnetwerk zijn. En dat is er op dit moment absoluut nog niet. Het is daarom extra belangrijk om in de Utrechtse natuur te investeren. Tot die tijd is er geen ruimte voor opwekking van duurzame energie binnen het Natuurnetwerk.
Weidevogels koesteren
Zonneweides en windenergie in weidevogelgebieden vormen een belangrijk zorgpunt. Het gaat (inter)nationaal erg slecht met de weidevogels en in Utrecht hebben we enkele topweidevogelgebieden. Die moeten we koesteren.
Kortom: de visie roemt natuur en landschap, maar de bijbehorende ambitie ontbreekt. Gelukkig is die tekortkoming volgens de organisaties prima te repareren. De natuur- en milieuorganisaties houden de vinger aan de pols en zullen ook op volgende versies van omgevingsvisie en -verordening weer reageren.
Tags: