De Route van de Toekomst: etappe 3

De Route van de Toekomst: etappe 3 

Door Ieke Benschop 

 De Natuur en Milieufederatie Utrecht loopt de Route van de Toekomst. Projectleider Ieke Benschop bezoekt samen met collega’s lokale duurzaamheidsinitiatieven en spreekt met mensen die ze op haar pad tegenkomt, over de toekomst van onze mooie provincie. Dat doen we aan de hand van de beelden van ons Landschap van de Toekomst. We hopen zo nieuwe verbindingen te leggen, nieuwe vrienden te maken en inspiratie te bieden voor nog meer duurzame projecten. Tevens is de route te wandelen door de beschrijving op KOMOOT. Vandaag: haar verslag van de derde etappe, van Leerdam naar Breukelen. 

Na een nachtje en ontbijtje bij Toos, ‘Vriendin op de fiets’, ben ik om 8 uur op pad. Ik loop Leerdam uit langs de glasblazer, een brug met gedichten en industrie: prachtig in het ochtendlicht. Ik passeer het Glasmuseum en het Bijbelmuseum. Daar ga ik nog eens voor terugkomen. 

Langs de Linge  

Ik volg de rivier de Linge. Er vallen regelmatig buien. Maar ze leveren prachtige regenbogen op. Rechts van me weer die uitgestrekte graslanden. In de volksmond natuur, maar ik zie alleen maar strakke monoteelt. Dit Engels raaigras biedt een hoge voederwaarde voor de koeien die er grazen. Ik visualiseer graag velden die wat biodiverser zijn en kijk met genoegen naar links: de natuurlijke oever van de Linge.  

Kedichem en Arkel 

Ik passeer het dorpje Kedichem. Het dorpje heeft zijn oorsprong rond het jaar 1000 en heeft zo’n 1000 inwoners. Knikkerende kinderen en de kerk. Dan weer de dijk op. Het is koud, maar ik ben er op gekleed! 

Wereldwinkel van Wilma  

In Arkel tref ik mijn adjunct-directeur Sonja Sars, die vandaag met me mee loopt. We bestellen een kop koffie in de Wereldwinkel. Deze winkel en tuin wordt gerund door Wilma en haar man. De winkel is maar één onderdeel van de De Punt Arkel. Een kolfje naar mijn hand! Ze werken met vrijwilligers aan de natuurtuin, maar ook een voedselbos, het aanplanten van bomen, bloemrijke bermen, natuurlijke plantsoenen. Wilma en Kees (her)bouwden hun huis met biobased en tweedehands materiaal, er staat zelfs een boomstam in de woonkamer. Echt supertof. 

Jan Versluis en zijn zonnekroon  

Rond half 2 zijn we bij Jan Versluis. Eerst bellen we aan bij zijn moeder. Dan bij zijn vrouw. Maar Jan zit in de schuur. Zijn vrouw en wij gaan naar binnen; het is er aangenaam warm en gezellig. Een kop thee en dan raken we aan de praat.  

Jan vertelt dat hij een paar jaar geleden las over iemand in het oosten van het land die zonnekroon teelde. Hijzelf had wat hectares vrij en met zijn zoon, die niet als melkveehouder door wil, hebben ze 3 hectare zonnekroon geplant. Hij laat ons een stengel ervan zien. Het is supersterk. En opvallend: de steel is vierkant. Dat zie je niet vaak in de natuur!  

Daarnaast teelt Jan wat vezelhennep en sorghum. Hij heeft het in de schuur gedroogd staan en laat het zien. Alle drie de gewassen kunnen goed gebruikt worden voor het maken van bouwmaterialen; isolatiemateriaal, bouwplaten. Dat hoorden we al van Marjet Rutten tijdens een eerdere etappe van deze Route van de Toekomst.  

Er hangen certificaten aan de muur. Onder andere van Silphie.nl. De voordelen van deze teelt lijken eindeloos! Goed voor biodiversiteit, koolstofvastlegging, bodemverbetering, het kan tegen droogte, gewas is 20-30 jarig, waardoor geen tussentijdse bodembewerking nodig is, etc, etc.  

De stap naar grootschalige teelt?  

Wij vragen Jan wat hij nodig heeft om – met collega’s in het gebied – grootschalig in te zetten op deze teelten. Zijn antwoord is drieledig. 

1. Geef boeren experimenteerruimte. Boeren zullen het eerder een kans geven als ze niet meteen hun vergunning om koeien te houden kwijtraken. “Uiteraard moeten boeren allemaal gaan meebewegen met de verwachte reductie in aantallen dieren”, aldus Jan. 

1. Laat de beperking op de hoogte van gewassen los. Deze gewassen groeien tot wel 3 meter hoog. Hoger dan het huidige grasland uiteraard, maar ook hoger dan maisteelt. Misschien, zo zegt Jan, kan de maisteelt meer geclusterd worden op de zandgronden in Brabant en Gelderland. 

1. En natuurlijk is zekerheid van afzet heel belangrijk. En de prijs moet concurreren met de huidige opbrengst uit de melkveehouderij.  

Ik vertel Jan dat we samen met Building Balance werken aan commitment bij woningcorporaties uit de provincie Utrecht. Die moeten nog veel bouwen en isoleren en kunnen een goed voorbeeld nemen aan Brabantse woningcorporaties die reeds dit commitment gaven. Ze zijn welkom om bij Jan te komen kijken, zegt ie. 

Dijkverzwaring 

We danken Jan en zijn vrouw Cily hartelijk voor hun tijd en het mooie gesprek en lopen de dijk af naar het noorden. Werkzaamheden aan de dijk. Die moet verstevigd worden, wegens inklinking van de bodem in het veenweidegebied.   

We eindigen onze wandeling vandaag in een busje van een timmerman die ons naar station Breukelen brengt. Dat scheelt weer 40 minuten wachten op de bus.  

Bekijk ook de andere etappes:
Etappe 1 (deel 1)
Etappe 1 (deel 2)
Etappe 2
Etappe 4
Etappe 5