Zomerblog: Op vakantie in eigen tuin

juli 2, 2020

Zomerblog: Op vakantie in eigen tuin

Want in onze eigen achtertuin is dat groen blijkbaar niet zo vanzelfsprekend. De helft van de Nederlandse tuinen is namelijk betegeld. En zo’n tuin bestaat voor maar liefst 60% procent uit tegels. Verstening is een hardnekkige trend. Veel mensen hebben de afgelopen jaren hun tuin ingericht als verlengstuk van de woonkamer: tegels erin, loungeset, buitenkookplaats.

Zonde! Want voor groen en natuur hóef je natuurlijk helemaal niet op vakantie. Je kunt het ook vinden in je eigen tuin, tenminste, als je daar een klein beetje moeite voor doet. En bovendien is een groene tuin van levensbelang. In dit blog leggen wij uit waarom. En voor de thuisblijvers en iedereen die geïnteresseerd is zetten wij een paar tips op een rijtje hoe je van jouw tuin een groen en gezond maar vooral blijvend (vakantie) paradijs maakt.

Die groene tuin is van levensbelang

Maar eerst even die noodzaak. In een groene tuin waan je je namelijk niet alleen op vakantie, het is ook van levensbelang voor onze gezondheid. Een groene tuin zorgt namelijk voor verkoeling in de zomer. Iedereen heeft de zomers van 2018 en 2019 waarschijnlijk nog wel vers in het geheugen, het ene na het andere hitterecord sneuvelde. En hitte is niet goed voor ons, we slapen minder goed, zijn minder productief en voor kwetsbare groepen is er een risico op uitdroging en oververhitting. Als gevolg van klimaatverandering krijgen we steeds vaker en langer te maken met dit soort hete periodes. In de zomer snakken we dus geregeld naar een beetje verkoeling. Maar een betegelde tuin wordt vele malen heter, want stenen warmen veel meer op dan groen. Bovendien zorgen planten voor verkoeling door verdamping. Om ons hoofd een beetje koel te houden de komende jaren is een groene tuin dus echt noodzakelijk.

Te veel of te weinig water

Klimaatverandering leidt naast hitte ook steeds vaker tot wateroverlast bij extreme buien, of tot perioden van extreme droogte. En die twee versterken elkaar ook, want na een periode van droogte kan water bij een harde en droge grond juist moeilijk de bodem in. Ook hier speelt een groene tuin een belangrijke rol. In een tuin met veel beplanting en weinig tegels, kan het water namelijk beter weg. En bovendien wordt water dan in de tuin opgenomen in plaats van via het riool afgevoerd. Daarmee draagt het bij aan de grondwaterstand in het gebied.

En als dit nog niet genoeg redenen waren, een groene tuin is ook gewoon heel mooi en bovendien goed voor je geest. Contact met de natuur en een groen uitzicht zorgen namelijk voor meer geluk en minder stress. Kunnen we wel gebruiken!

Tips voor je tuin als (vakantie) paradijs

Dus, voor wie nu helemaal enthousiast is geworden en voor alle anderen, volgen hieronder enkele tips om van je tuin dat (vakantie) paradijs te maken. Voor deze zomer, en voor alle zomers die volgen!

#1: Héél veel groen

Tja, een inkoppertje, het begint natuurlijk met heel veel groen. En dat hoeft niet ingewikkeld te zijn. Haal eens wat tegels eruit, en plant er planten, struiken, bloemen of misschien wel een boom voor terug. Een goede richtlijn is bijvoorbeeld een verhouding van 40% verharding en 60% groen, maar meer groen mag natuurlijk. Je kunt kiezen voor planten en bloemen die bijvoorbeeld insecten en vogels aantrekken. En je kunt kiezen voor beplanting die van nature past bij de omgeving en dus ook bijdraagt aan de biodiversiteit in de omgeving. Je kunt kiezen voor planten uit een tuincentrum of op zoek gaan naar planten bij lokale kwekers. Biologisch geteeld is sowieso een goed idee. En misschien wil je wel een eetbare tuin, met bijvoorbeeld tomaat en courgette, doen het prima in Nederland! En denk ook eens aan een groene erfafscheiding, in plaats van een kale schutting.

Je hoeft geen grote tuin te hebben. Ieder stukje groen draagt al bij, ook in een kleinere tuin of op een balkon.

En groene vingers, ja, die komen vanzelf wel en heb je lang niet altijd nodig, de natuur doet ook veel zelf.

#2: Slim met water

Loopt bij jou de regen van jouw dak via de regenpijp nog het riool in? Zonde! Dit water kun je namelijk goed gebruiken in je tuin. Het wordt namelijk steeds belangrijker dat we het water vasthouden op de plek waar het valt, zodat we beter bestand zijn tegen droge periodes. En bovendien wordt daarmee bij heftige neerslag het riool niet belast met relatief schoon water. Koppel je regenpijp dus af en vang het water op, bijvoorbeeld in een regenton, rechtstreeks in de tuin of via een infiltratievoorziening of bijvoorbeeld in een regenwatervijver. Je kunt het heel makkelijk zelf doen en in sommige gemeenten zijn ook regenwatercoaches actief die je kunnen helpen.

Je kunt ook denken aan waterdoorlatende verharding. Dus wel tegels, maar bedoeld om water gemakkelijk de bodem in te laten zakken.

#3: Denk ook aan je dak

Vergeet je dak niet, want ook die kan groen. Zeker het dak van de uitbouw of dakkapel, die is vaak van zwart bitumen en matig geïsoleerd. Warm he, in de zomer? Een groen dak kan je huis en je hoofd koel houden, want een groen dak zorgt voor isolatie en voor extra verdamping (en dus verkoeling). Een sedumdak kan bijna altijd. En op stevigere daken zijn ook natuurdaken of retentiedaken mogelijk, die zijn gemaakt om een extra laag regenwater op te vangen. Denk ook aan het dak van de schuur, de berging of bijvoorbeeld een carport. En ook de gevel kan tegenwoordig groen, oftewel een verticale tuin. Ziet er allemaal ook nog eens heel mooi uit en goed voor de biodiversiteit!

#4: Vergeet de beestjes niet

Een groene tuin is ook goed voor vogels, vlinders, bijen en andere dieren. Je kunt ze ook een handje helpen. Bijvoorbeeld door bloemrijke beplanting te kiezen. Door een groen dak aan te leggen. Of door een vogelkastje of bijenhotel op te hangen. Bovendien, mezen eten weer de jonge eikenprocessierupsen. Zo kun je bijdragen aan natuurlijke bestrijding.

#5: Doe of je op vakantie bent

En tot slot: doe of je op vakantie bent. Fotografeer je tuin, doe een yogales buiten, ga picknicken op het gras in de schaduw, zet een tentje op of verzin een speel- en doe-tuin voor kinderen.

Extra informatie en nog meer handige tips

Wil je aan de slag en nog meer informatie, we hebben nog wat websites voor je verzameld:

• Specifiek voor inwoners van de Heuvelrug is er het project en de website Heuvelrugtuinen: https://www.np-utrechtseheuvelrug.nl/nl/Heuvelrugtuin
• De website Klimaatklaar.nl heeft veel goede tips verzameld. https://klimaatklaar.nl/

Of kijk eens op YouTube, daar staan vaak goede doe-het-zelf filmpjes.

Tips voor gemeenten

De helft van de Nederlandse tuinen is betegeld. En zo’n tuin bestaat voor maar liefst 60% procent uit tegels. De tuin heeft dus een enorm potentieel om de stad groener, gezonder en koeler te maken. Zeker als je bedenkt dat het grootste gedeelte van de gemeente particulier terrein is, in handen van bewoners of bedrijven.

Een gemeente speelt een belangrijke rol in het stimuleren van de vergroening van tuinen. Want: goed voorbeeld doet volgen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat meer openbaar groen leidt tot groenere tuinen en andersom. In een groene omgeving valt een betegelde tuin uit de toon. In groenere buurten zijn mensen dan ook sneller geneigd om te kiezen voor groene tuinen. In een buurt met weinig groen, zijn tuinen daarentegen vaak betegeld. Blijkbaar nemen mensen hun omgeving als referentiepunt voor hun eigen tuinkeuzes. En vanuit die gedachte kan de vergroening van tuinen zeker gestimuleerd worden, door bijvoorbeeld de openbare ruimte te vergroenen of voorbeeldtuinen aan te leggen, maar ook in de vorm van subsidies (groene daken en hemelwaterafkoppeling) of informatie en campagnes.

Geen tijd te verliezen, op naar een mooie en groene zomer in Nederland!